چالش ها و راهکارهای اقدام درزمینۀ تعیین کننده های اجتماعی سلامت در ایران: یک مطالعه کیفی

زمینه و هدف: جلوگیری از نابرابری در سلامت نیازمند توجه به تعیین کننده های اجتماعی سلامت است. امروزه تلاش کشورها برای کاهش نابرابری در سلامت از طریق توجه به این تعیین کننده ها است. توزﯾﻊ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ در کشورهای درحال توسعه ﯾﮑﯽ از چالش های ﻋﻤﺪه نظام های ﺳﻼﻣﺖ اﺳﺖ که منجر به نابرابری در جایگاه اجتماعی و شرایط زندگی افراد می گردد. هدف از این مطالعه تعیین چالش ها و راهکارهای اقدام درزمینۀ تعیین کننده های اجتماعی نابرابری در سلامت در کشور از دیدگاه خبرگان بود. مواد و روش ها: این پژوهش از نوع پژوهش های کیفی و در گروه مطالعات پدیدارشناسی قرار می گیرد. جامعه پژوهش را 24 نفر از سیاست گذاران و خبرگان درزمینۀ تعیین کننده های اجتماعی سلامت تشکیل دادند. روش نمونه گیری از نوع هدفمند طبقاتی غیرتصادفی بود. برای جمع آوری داده های کیفی، مصاحبه نیمه ساختارمند انجام شد. برای تحلیل یافته ها، روش تحلیل چارچوبی با نرم افزار nvivo انجام شد. یافته ها: اکثریت خبرگان اعتقاد داشتند مشکلات اقتصادی مهم ترین چالش موجود در این زمینه است. نبود برنامه ریزی مناسب و درازمدت در کشور درزمینۀ تعیین کننده های اجتماعی سلامت، ضعف و یا فقدان مسئولیت پذیری اجتماعی در کشور و نبود نظارت، عدم وجود نگرش فردی و سازمانی جامعه نگر و درنهایت رویکرد بالینی و عدم توجه به عوامل محیطی؛ مهم ترین دلایل عدم اجرا و توفیق رویکرد تعیین کننده های اجتماعی سلامت در کشور می باشد. راه اندازی سیستم پایش عدالت در سلامت در کشور به منظور ارائه شواهد لازم برای تصمیم گیری و توجیه سیاست گذاران، بازبینی ساختار فعلی دفتر تعیین کننده های اجتماعی سلامت، گسترش تحقیقات در این زمینه از مهم ترین راهکارهای موجود است. نتیجه گیری: توجه به تعیین کننده های اجتماعی سلامت موجب ارتقای سطح سلامت در جامعه می گردد. ارتقای همکاری بین بخشی در حوزه سلامت و تأکید بر تعیین کننده های ساختاری و تعیین کننده های اجتماعی نقش مهمی در کاهش نابرابری های در سلامت دارد. ضروری است تا با اتخاذ این رویکرد در سیاست گذاران کشور، سلامت در همه سیاست ها جایگاه خویش را پیدا نماید.